ریشه اعتماد به نفس افراطی خودشیفته‌ها چیست؟

به گزارش لایو ساینس بر اساس یک پژوهش جدید افراد خودشیفته (narcissistic) ممکن است به روانشناسان بگویند که احساس خوبی درباره خودشان دارند، اما هنگامی روانشناسان این افراد را با یک دستگاه دروغ‌سنج مورد آزمایش قرار می‌دهند، حقیقت آشکار می‌شود و این افراد می‌پذیرند که عزت نفس پایین‌تری دارند.

ارین مه‌یرز، روانشناس در دانشگاه کارولینای غربی که سرپرستی این پژوهش را به عهده داشت، می‌گوید: "یافته‌های ما دال بر این است که افراد با میزان‌های بالای خودشیفتگی ممکن است عزت نفس‌شان بیش از حد واقع نشان دهند. به عبارت دیگر افراد خودشیفته ممکن است به واقع اعتقادی به ادعای خود‌شان درباره بزرگی‌‌شان ندارند."

گرچه خودشیفتگی بیش از همه مشخصه "اختلال شخصیت خودشیفته"- شکل شدید و مخرب زندگی عشق به خود- شناخته می‌شود، اما این به نظر می‌رسد این صلت به درجات گوناگون در افراد سالم از لحاظ روانی هم وجود داشته باشد. افرادی که به میزان بیشتری دارای این صفت هستند، به طور غلوآمیزی خودشان را تحسین می‌کنند، اما بررسی‌های پیشین درباره اینکه این ابراز احساسات مثبت نسبت به خود حقیقی یا ساختگی است، نتایج قاطعی به دست نداده است.

مه‌یرز و همکارانش برای بررسی این موضوع مجبور بودند از روشی اندکی فریبکارانه استفاده کنند. آنها 71 زن دانشجوی دوره لیسانس از دانشگاه می‌سی‌سی‌پی جنوبی را در بررسی‌شان شرکت دادند و از آنها خواستند پرسشنامه‌هایی را پرکنند که برای اندازه‌گیری عزت نفس و خودشیفتگی طراحی شده بود.

بعد این دانشجویان به آزمایشگاه مه‌یر رفتند و مورد ارزیابی‌های روانشناختی بیشتری قرار گرفتند و بعد به آنها گفته شد آنها را به دستگاه دروغ‌سنج متصل می‌کنند تا روانشناسان بتوانند دریابند آنها راست می‌گویند یا نه. سپس از این دانشجویان در مورد موافقت یا عدم موافقت‌شان با عباراتی مانند "من درباره خودم باور مثبتی دارم" را اعلام کنند.

مه‌یرز می‌گوید: "من نقش پژوهشگر را بازی کردم و همیشه روپوش سفید آزمایشگاه را به تن داشتم. ما حتی هنگام اتصال افراد مورد آزمایش به دستگاه دروغ‌سنج ژل رساناکننده پوست را هم به کار می‌بردیم. هدف ما این بود که موقعیت حتی‌الامکان باورپذیر شود."

همه این دانشجویان به دستگاه دروغ‌سنج متصل شدند، اما به برخی از آنها گفته شد اتصال آنها به دستگاه دروغ‌سنج تنها برای تمرین کارکنان است و پیش از شروع بررسی دستگاه خاموش خواهد شد. گروهی دیگر همین مسیر را طی کردند و به آنها گفته شد در حین مصاحبه از لحاظ راستگویی با این دستگاه تحت نظر قرار می‌‌گیرند.

نتایج دوشعبگی جالبی را نشان می‌داد: در زنانی که در آزمون روانی خودشیفتگی نمرات پایینی گرفته بودند، تفاوتی در میزان ابراز عزت نفس، هنگام به اصطلاح "زیرنظربودن" با دستگاه دروغ‌سنج، ایجاد نمی‌شد. اما در زنانی که نمرات بالای خودشیفتگی در آزمون شخصیتی گرفته بودند، هنگامی فکر می‌کردند دستگاه دروغ‌سنجی که به آن متصل هستند، خاموش است، میزان ابراز عشق به خودشان بیشتر می‌شد. اما هنگامی که تصور می‌کردند به دستگاه دروغ‌سنج روشن است و پژوهشگران دروغ گفتن آنها را کشف می‌کنند، به طور قابل توجهی عزت نفس پایین‌تری را ابراز می‌کردند.

این یافته‌ها دال بر این است که افراد خودشیفته حس عمیقی از حقارت را پنهان می‌کنند.

با این حال مه‌یر می‌گوید بر اساس این یافته‌ها هنوز نمی‌توان با اطمینان گفت این اظهارات ساختگی بوسیله خودشیفته‌ها به خاطر خودشان است یا به خاطر دیگران.

مه‌یرز می‌گوید: "خودشیفته‌ها ممکن است سعی کنند با ادعای اینکه خودشان را دوست دارند، احساسات ارزش شخصی‌شان را تقویت کنند. یک امکان دیگر این است که خودشیفته‌ها سعی می‌کنند به این طریق شیوه پذیرش‌شان بوسیله دیگران را تحت تاثیر قرار دهند. ممکن هم هست ترکیبی از هر دو این عامل در کار باشد."